Vélstjórnarbraut B - vélvirkjun

Lýsing: Vélstjórnarnám skiptist í meginatriðum í sex námsstig sem að námi loknu veita hvert um sig, að öðrum skilyrðum uppfylltum, rétt til að fá útgefið skírteini til starfa sem vélstjóri. Þetta námsstig (fjórða) er til réttinda til að gegna stöðu yfirvélstjóra og 1. vélstjóra á skipum með vélarafl 1500 kW og minna og undirvélstjóra á skipum með 3000 kW vélarafl og minna. B-stig er jafnframt nám til prófs í vélvirkjun. Í náminu öðlast nemendur viðeigandi menntun og þjálfun þannig að þeir geti sinnt vélstjórnarstörfum í landi, t.d. á sviði orku- og veitufyrirtækja og í iðnaði. Til sjós er starfssvið vélstjóra að annast rekstur og viðhald vél- og rafbúnaðar og tryggja, í samvinnu við aðra yfirmenn um borð, að rekstur skipsins fullnægi gildandi lögum og reglum, s.s. um öryggi skipa og mengunarvarnir. Véla- og tækjabúnaður skipa er mjög fjölbreyttur þar sem skip eru hönnuð til ólíkra hlutverka. Störf vélstjóra eru því víðtæk og spanna starfssvið margra starfsstétta í landi. Þeir sem ljúka námi til alþjóðlegra atvinnuréttinda og afla sér alþjóðlegra atvinnuskírteina hafa með því öðlast heimild til þess að gegna þeirri stöðu sem atvinnuskírteini veitir þeim rétt til án tillits til gerðar skips, hvar skipið er skráð og þess hafsvæðis þar sem skipið er í förum.

Til þess að fá heimild til að gegna stöðu á erlendu skipi þarf þó að koma til samþykki siglingayfirvalda fánaríkis skipsins. Í landi stunda vélstjórar margvísleg störf og nýtist menntun þeirra vel á mörgum sviðum. Vélstjórar hafa á undanförnum árum og áratugum átt greiðan aðgang að störfum í landi, bæði við rekstur og viðhald vélbúnaðar, auk ýmissa stjórnunarstarfa.

Inntökuskilyðri: Nemandi hafi náð fullnægjandi námsárangri í kjarnagreinum úr grunnskóla (eða sambærilegu námi), að mati skólans. B eða hærra í stærðfræði er nauðsynlegt.

Skipulag: Námið er skipulagt sem samfellt sex til átta anna nám. Námið felst bæði í bóknámi og verknámi og fer að nær öllu leyti fram í skólanum (sjá um nám og þjálfun utan skólans í kaflanum um starfsnám). Námið leiðir til alþjóðlegra vélstjórnarréttinda og er því skipulagt samkvæmt námskrám og öðrum kröfum í íslenskum lögum og reglugerðum og samþykktum Alþjóðasiglingamálstofnunarinnar (IMO), auk þess sem skólinn vinnur samkvæmt vottuðu gæðastjórnunarkerfi. Nemendur geta öðlast réttindi til einstakra skilgreindra atvinnuréttinda á námstímanum.

Námsmat: Námsmat er fjölbreytt og ýmsum aðferðum er beitt við að kanna og meta námsárangur í áföngum brautarinnar. Nám getur verið verkefnabundið eða hefðbundið með símati eða lokaprófum. Matsþættir eru alltaf nokkrir í hverjum áfanga og markmiðið að hafa þá sem fjölbreyttasta og beita þá skriflegum, verklegum og/eða munnlegum námsmatsaðferðum.

Starfsnám: Til að fá útgefið skírteini til að starfa sem vélstjóri þurfa nemendur að ljúka viðurkenndum öryggisfræðslunámskeiðum og hafa lokið siglingatíma. Öryggisfræðsla: Allir nemendur skulu ljúka grunnnámskeiði í öryggisfræðslu. Þeir sem sækjast eftir réttindum til starfa á farþega- og flutningaskipum skulu ennfremur hafa lokið námi í öryggisfræðslu á sviði eldvarna og björgunartækja og námskeiði í hóp- og neyðarstjórnun til starfa á farþegaskipum. Nemum skal á námstímanum standa til boða námskeið í öryggisfræðslu sem krafist er á réttindastiginu. Siglingatími: Til þess að fá útgefið atvinnuskírteini til starfa á skipum skal nemandi eftir atvikum hafa lokið siglingatíma og/eða viðurkenndri starfsþjálfun sem nánar er kveðið á um í gildandi lögum og reglugerðum um það efni. Í þessu námi er þjálfun samkvæmt þjálfunarbók valkvæð. Iðnnám í vélvirkjun: Prófskírteini að loknu vélstjórnarnámi B gildir sem iðnskólaskírteini í vélvirkjun. Að loknu vélstjórnarnámi B og og tilgreindu vinnustaðanámi getur nemandi gengist undir sveinspróf í vélvirkjun.

Námsframvinda: Nemendur þurfa að hafa lokið undanförum til þess að halda áfram námi í þeim greinum sem það á við. Ekki er gerð krafa um að nemandi hafi lokið lægra námsstigi til þess að öðlast rétt til að hefja nám á þessu námsstigi. 

Hæfniviðmið:  Að loknu námi skal nemandi hafa hæfni til að ...

• hafa öðlast ítarlega þekkingu á störfum og starfsumhverfi innan starfsgreinarinnar sem hann hefur réttindi til að gegna.
• hafa öðlast nægilega þekkingu á vél- og rafbúnaði skipa sem hann hefur réttindi til starfa á, þannig að hann geti þjónað þessum búnaði með öruggum hætti og án þess að öryggi skips eða þeirra sem um borð eru sé stefnt í hættu.
• hafa öðlast faglega þekkingu og skilning á hlutverki, uppbyggingu, getu og virkni þess vélbúnaðar sem gera má ráð fyrir að sé að finna í skipum af þeirri stærð og gerð sem hann öðlast réttindi til að starfa á.
• hafa öðlast þekkingu á takmörkunum þess búnaðar sem hann ber ábyrgð á og geta á hverjum tíma lagt raunhæft mat á ástand hans og hvenær huga þurfi að viðhaldi eða endurnýjun búnaðarins
• geta beitt viðeigandi ráðstöfunum þegar hættuástand skapast og geta brugðist skjótt og rétt við bilunum í vél- og rafbúnaði með þeim hætti að öryggi skips sé sem best tryggt.
• geta lesið og skilið teikningar, verklýsingar og önnur gögn svo sem leiðbeiningar framleiðenda búnaðar og tækja um notkun þeirra, þjónustu við þau og daglega umsjón.
• gera sér grein fyrir mikilvægi góðra samskipta og samvinnu á vinnustað
• geta skipulagt og stjórnað neyðarviðbrögðum í samráði við aðra yfirmenn.