TRÉS1VT08 - Vél- og trésmíði

Lýsing

Vél- og trésmíði

Einingafjöldi : 8

Þrep : 1

Í áfanganum eru kennd grunnatriði trésmíða með áherslu á þekkingu og færni í notkun trésamsetningar, límingar, pússning og yfirborðsmeðferð. Haldið er áfram umfjöllun um efnisfræði tréiðna þar sem ítarlegar er farið í ýmsa eðliseiginleika viðar, flokkun, merkingar og þurrkun. Nemendur kynnast notkun algengra tegunda viðarlíms og yfirborðsefna, vinnubrögðum og öryggisþáttum. Kennslan byggist að hluta á fyrirlestrum þar sem kennari útskýrir grunnatriði fyrir nemendum en stærsti hlutinn eru fjölbreytileg smíðaverkefni sem byggjast á markmiðum áfangans. Í áfanganum læra nemendur grunnatriði í véltrésmíði. Fjallað er um algengustu trésmíðavélar sem notaðar eru í tré- og byggingaiðnaði, meðferð þeirra og viðhald. Farið er yfir helstu notkunarmöguleika einstakra véla og tækja, stillingar, fyrirbyggjandi viðhald, hlífar, hjálpartæki, líkamsbeitingu og öryggismál og nemendur fá innsýn í að velja og skipta um helstu eggjárn. Lögð er áhersla á notkunarleiðbeiningar og merkingar á tækjum og búnaði. Kennsla í áfanganum byggir á innlögnum frá kennara þar sem hann útskýrir grunnatriði fyrir nemendum með sérstakri áherslu á öryggisþætti en að öðru leyti er aðaláherslan á verkefni þar sem nemendur fá þjálfun í notkun véla og tækja. Mikilvægt er að nemendur læri um ábyrgð sína í umgengni við trésmíðavélar og að takast ekki á við vélavinnu án fullnægjandi undirbúnings, hjálpar- og öryggisbúnaðar. Áfanginn er bæði kenndur á námsbrautum fyrir húsasmiði og húsgagnasmiði.  

Þekkingarviðmið

Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:

• vinnuaðstöðu og vinnumhverfi
• umgengni, ábyrgð og notkun á algengustu trésmíðavélum
• öryggisþáttum og viðhaldi trésmíðavéla
• vinnuaðstöðu og vinnumhverfi tiltekinna trésmíðavéla
• smíðisfestingum sem notaðar eru í trésmíði
• einstökum samsetningum og notkunarsviði þeirra
• þvingum og vinnuaðferðum við samsetningar í trésmíði
• algengustu gerðum og notkunarsviðum viðarlíms
• nöglum og skrúfum og notkun þeirra í trésmíði
• öryggisreglum fyrir meðferð og notkun einstakra límtegunda
• grunnatriðum í yfirborðsmeðferð smíðaviðar og plötuefnis
• helstu yfirborðsefnum á tré og notkunarsviðum þeirra
• virkni og notkunarsviðum einstakra trésmíðavéla
• uppbyggingu og notkun algengustu trésmíðavéla
• algengustu slysavöldum og slysum í véltrésmíði og afleiðingum þeirra
• öryggisreglum og öryggisbúnaði sem notaður er í véltrésmíði

Leikniviðmið

Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:

• nota áhöld til mælinga og uppmerkinga
• nota mismunandi tegundir verkfæra, véla og efna
• nota helstu trésamsetningar við einfalda trésmíði
• lesa merkingar og flokka efni með tillit til útlits og styrks
• nota mismunandi tegundir verkfæra, véla og efna á byggingarstað og verkstæðum
• skipta um helstu skurðarverkfæri undir eftirliti
• smíða einfalda hluti í trésmíðavélum undir eftirliti
• beita algengustu stillingum og nota aukabúnað

Hæfniviðmið

Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:

• aðlaga sig að mismunandi vinnuumhverfi
• velja smíðavið fyrir einstök verkefni og rökstyðja valið
• flokka timbur með hliðsjón af leiðbeiningum
• viðhalda og yfirfara ástand öryggisþátta trésmíðavéla
• undirbúa verk fyrir yfirborðsmeðferð með pússningu eða slípun
• bera yfirborðsefni á tré með mismunandi hætti
• beita öryggisreglum og öryggisráðstöfunum við yfirborðsmeðferð
• smíða einfalda nytjahluti eftir teikningum og verklýsingum
• beita vinnuskipulagi í trésmíði og fylgja aðgerðalista við vinnu
• efna niður og vinna tré í höndum fyrir endanlega samsetningu
• ganga úr skugga um gæði smíðishluta fyrir samsetningu
• nota þvingur markvisst til að fá smíðishlut réttan í límingu
• mæla og taka úr fyrir smíðisfestingum og setja endanlega upp
• velja heppilegar trésmíðavélar með hliðsjón af verkefni
• velja snúnings- og mötunarhraða fyrir trésmíðavélar
• nota algengustu trésmíðavélar til að efna og forma
• athuga rétta virkni og öryggisbúnað fyrir gangsetningu véla
• nota viðeigandi öryggisbúnað í hverju tilviki til að fyrirbyggja slys
• nota rétta staðsetningu og líkamsbeitingu við vélavinnu
• hreinsa og framkvæma fyrirbyggjandi viðhald á trésmíðavélum